Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng, trung tâm thương mại không chỉ là nơi mua sắm, giải trí mà còn là nguồn phát sinh lượng lớn nước thải với thành phần phức tạp (từ khu ẩm thực, vệ sinh, đến các dịch vụ khác). Việc quản lý và xử lý nước thải trung tâm thương mại không còn là tùy chọn mà đã trở thành một yêu cầu bắt buộc để bảo vệ môi trường, tuân thủ pháp luật, và duy trì hình ảnh xanh, bền vững cho doanh nghiệp. Bài viết này sẽ đi sâu vào các công nghệ và giải pháp tối ưu cho thách thức quan trọng này.
Nước thải phát sinh từ trung tâm thương mại (TTTM) có tính chất đa dạng do đây là tổ hợp của nhiều loại hình dịch vụ khác nhau. Về cơ bản, nguồn nước thải có thể chia thành hai nhóm chính: nước thải sinh hoạt và nước thải từ khu vực dịch vụ chuyên biệt. Nước thải sinh hoạt chiếm phần lớn lưu lượng, chủ yếu đến từ các khu vực vệ sinh công cộng, nhà tắm, và khu vực rửa tay của nhân viên và khách hàng. Loại nước thải này thường chứa hàm lượng chất hữu cơ (BOD, COD), chất rắn lơ lửng (SS) và các vi sinh vật gây bệnh, đòi hỏi phải xử lý triệt để để đảm bảo vệ sinh môi trường.
Bên cạnh nước thải sinh hoạt thông thường, một lượng đáng kể nước thải khác lại đến từ các khu vực dịch vụ đặc thù bên trong TTTM, làm tăng tính phức tạp trong quá trình xử lý. Đáng chú ý nhất là nước thải từ khu vực ẩm thực, nhà hàng, và food court, thường chứa hàm lượng dầu mỡ, chất béo (FOG) và các chất hữu cơ cao hơn nhiều lần do quá trình sơ chế, nấu nướng và vệ sinh dụng cụ. Ngoài ra, nước thải còn có thể phát sinh từ các dịch vụ phụ trợ như tiệm giặt là nhỏ, salon tóc (chứa hóa chất, xà phòng) hoặc nước thải phòng kỹ thuật (nếu có hệ thống làm mát hay bảo trì). Sự pha trộn của các nguồn này yêu cầu hệ thống xử lý nước thải trung tâm thương mại phải được thiết kế linh hoạt, có các công đoạn xử lý sơ bộ đặc thù như bẫy mỡ trước khi đưa vào hệ thống xử lý tập trung.
Nước thải phát sinh từ trung tâm thương mại cần phải xử lý triệt để để đảm bảo vệ sinh môi trường
Nước thải từ trung tâm thương mại được dẫn vào bể thu gom, nơi lắp đặt giỏ rác thô (lỗ 5-10mm, vật liệu SUS304) để loại bỏ rác lớn như bao bì, lá cây trong quá trình xử lý nước thải trung tâm thương mại. Rác được thu gom thủ công định kỳ và xử lý theo quy định về chất thải rắn. Bể thu gom tập trung nước thải, sau đó bơm sang bể tách mỡ, ngăn ngừa tắc nghẽn bơm và đường ống, đảm bảo hiệu quả cho các công đoạn tiếp theo.
Nước thải đi qua giỏ lọc rác tinh (lỗ 3-5mm, SUS304) để loại bỏ rác nhỏ. Bể tách mỡ 3 ngăn hoạt động dựa trên nguyên lý trọng lực, tách dầu mỡ nổi lên trên. Dầu mỡ được vớt thủ công và xử lý theo quy định. Nước thải sau đó chảy tự nhiên sang bể điều hòa.
Bể điều hòa đóng vai trò ổn định lưu lượng và nồng độ chất ô nhiễm trong nước thải, đặc biệt trong giờ cao điểm của quá trình xử lý nước thải trung tâm thương mại. Máy khuấy chìm được sử dụng để trộn đều nước thải, giảm mùi hôi và ngăn quá trình phân hủy kỵ khí. Bể lưu trữ nước thải, tránh quá tải cho các công đoạn tiếp theo. Sau đó, nước thải được bơm sang bể Anoxic để xử lý sinh học.
Bể Anoxic khử nitrat và nitrit, giải phóng khí N₂ ra môi trường. Nước thải giàu nitrat từ bể sinh học được tuần hoàn, kết hợp bùn hoạt tính. Hóa chất kiềm và dinh dưỡng được châm để hỗ trợ vi sinh vật. Máy khuấy chìm tăng hiệu quả xử lý trước khi nước chảy sang bể MBBR.
Bể MBBR sử dụng bùn hoạt tính hiếu khí trên giá thể lơ lửng để phân hủy chất hữu cơ. Giá thể có diện tích lớn, duy trì sinh khối cao, tiết kiệm diện tích. Máy thổi khí cung cấp oxy, hỗ trợ vi sinh phân hủy chất ô nhiễm. Màng vi sinh 3 lớp xử lý hiệu quả N, P, BOD.
Bể Aerotank giảm chất hữu cơ bằng vi sinh hiếu khí, nitrate hóa tạo NO₃⁻. Máy thổi khí cung cấp oxy, phân hủy chất hữu cơ thành CO₂, H₂O. Bùn lơ lửng được tuần hoàn về bể Anoxic để duy trì xử lý. Nước thải sau đó chảy sang bể lắng sinh học.
Bể lắng sinh học tách bùn vi sinh ra khỏi nước thải bằng trọng lực trong quá trình xử lý nước thải trung tâm thương mại. Nước trong chảy qua máng tràn sang bể khử trùng. Bùn lắng được gạt vào rốn thu, một phần được tuần hoàn về bể Anoxic để tái sử dụng, phần bùn dư được bơm sang bể chứa bùn để xử lý riêng, đảm bảo không gây ô nhiễm thứ cấp.
Nước trong từ bể lắng được khử trùng bằng Javen để tiêu diệt vi sinh vật gây bệnh. Javen khuếch tán qua vỏ tế bào, phá hủy trao đổi chất vi sinh. Hóa chất được châm định lượng để đảm bảo hiệu quả. Nước thải sau khử trùng chảy vào mương quan trắc.
Mương quan trắc là bước cuối cùng trong hệ thống xử lý nước thải trung tâm thương mại, nơi nước thải đạt chuẩn được kiểm tra trước khi xả ra môi trường, tuân thủ QCVN 14:2008/BTNMT, cột A. Hệ thống quan trắc tự động đo các thông số như pH, COD, TSS, lưu lượng, và truyền dữ liệu trực tiếp về Sở Tài nguyên và Môi trường. Hệ thống tích hợp đầu dò, camera, và lấy mẫu tự động. Nước đạt chuẩn được đấu nối vào hệ thống thoát nước chung.
Bùn thải từ hệ thống có nguy cơ gây ô nhiễm nếu không được xử lý đúng cách. Quy trình xử lý bùn ngăn mùi hôi và tác động xấu đến môi trường. Bùn được thu gom, xử lý theo quy định để bảo vệ hệ sinh thái. Đây là bước quan trọng trong hệ thống xử lý nước thải.
Các công đoạn trong hệ thống xử lý nước thải thương mại hiện nay
Xử lý nước thải trung tâm thương mại là một mắt xích không thể thiếu trong chuỗi vận hành bền vững của bất kỳ TTTM hiện đại nào. Nước thải đa dạng nguồn gốc và phức tạp về tính chất không chỉ gây ra những tác hại nghiêm trọng về ô nhiễm môi trường và sức khỏe cộng đồng, mà còn đe dọa trực tiếp đến uy tín và khả năng tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp.Tại Đại Nam, chúng tôi cung cấp các hệ thống xử lý nước thải chuyên biệt, ứng dụng công nghệ sinh học kết hợp hóa lý hiện đại như MBBR, Aerotank và khử trùng tự động, không chỉ đảm bảo nước thải đầu ra đạt chuẩn QCVN 14:2008/BTNMT (Cột A) mà còn vận hành tối ưu hóa chi phí.
