Trong bối cảnh nhu cầu xử lý nước thải ngày càng gia tăng, việc xây dựng hệ thống xử lý đạt chuẩn là yêu cầu bắt buộc đối với các khu công nghiệp và cơ sở sản xuất. Bên cạnh các công trình xử lý chính như bể lắng, bể sinh học hay bể khử trùng, các hạng mục phụ trợ cũng đóng vai trò then chốt trong việc duy trì sự ổn định và an toàn cho toàn bộ hệ thống. Một trong những công trình quan trọng nhưng thường ít được chú ý chính là hồ sự cố, nơi đảm nhận vai trò “dự phòng” khi hệ thống gặp sự cố bất ngờ. Vậy hãy cùng Đại Nam tìm hiểu chi tiết nhất với nội dung sau đây.
Hồ sự cố trong hệ thống xử lý nước thải là một công trình phụ trợ, được thiết kế nhằm tiếp nhận và lưu trữ tạm thời lượng nước thải vượt tải hoặc phát sinh đột ngột trong quá trình vận hành. Đây là hạng mục quan trọng giúp bảo vệ các công trình xử lý phía sau, tránh tình trạng quá tải, hỏng hóc thiết bị hoặc xả thải chưa đạt tiêu chuẩn ra môi trường. Về cơ bản, hồ sự cố hoạt động như một “vùng đệm an toàn”, giúp hệ thống xử lý có thời gian thích nghi và xử lý hiệu quả hơn khi gặp sự cố.
Ngoài vai trò điều tiết lưu lượng, hồ sự cố còn có tác dụng giảm thiểu rủi ro ô nhiễm môi trường trong trường hợp các công đoạn xử lý chính gặp trục trặc. Trong một số hệ thống, hồ sự cố còn được kết hợp với các biện pháp xử lý sơ bộ như lắng hoặc khử trùng nhằm giảm tải ô nhiễm trước khi tái hòa nhập vào hệ thống. Nhờ chức năng này, hồ sự cố được xem là giải pháp dự phòng bắt buộc trong nhiều tiêu chuẩn thiết kế trạm xử lý nước thải hiện nay.
Hồ sự cố trong hệ thống xử lý nước thải là gì?
Hồ sự cố thường được bố trí sau các công trình xử lý sơ bộ như song chắn rác, bể lắng cát và trước các công trình xử lý sinh học chính. Vị trí này giúp hồ có thể tiếp nhận trực tiếp nước thải khi xảy ra sự cố hoặc khi lưu lượng đầu vào tăng cao đột ngột, đồng thời bảo vệ các bể xử lý phía sau không bị quá tải. Trong một số hệ thống, hồ sự cố cũng có thể đặt ở cuối dây chuyền như một “vùng đệm” để ngăn chặn nước thải chưa đạt chuẩn thoát ra ngoài môi trường.
Khi thiết kế hồ sự cố, dung tích phải được tính toán đủ để chứa lượng nước thải phát sinh trong tình huống xấu nhất, chẳng hạn mưa lớn kéo dài hoặc sự cố hỏng toàn bộ hệ thống xử lý. Thời gian lưu nước trong hồ thường được thiết kế đủ để giảm thiểu tác động ô nhiễm tạm thời và tạo điều kiện xử lý bổ sung nếu cần. Về kết cấu, hồ sự cố cần có chống thấm tốt, hệ thống thoát – cấp nước linh hoạt và trang bị thiết bị quan trắc để đảm bảo an toàn vận hành.
Theo Luật Bảo vệ môi trường 2020 (Điều 99) và các văn bản hướng dẫn thi hành, hồ sự cố là hạng mục bắt buộc trong nhiều hệ thống xử lý nước thải tập trung, đặc biệt đối với khu công nghiệp và cơ sở có nguy cơ gây ô nhiễm cao. Hồ này được yêu cầu xây dựng nhằm dự phòng sự cố môi trường, đảm bảo nước thải chưa đạt chuẩn không xả thẳng ra nguồn tiếp nhận. Ngoài ra, Nghị định 08/2022/NĐ-CP cũng quy định rõ: chủ đầu tư hệ thống xử lý nước thải phải có công trình dự phòng hoặc biện pháp phòng ngừa, trong đó hồ sự cố là một trong những lựa chọn phổ biến và hiệu quả.
Bên cạnh đó, trong QCVN 40:2011/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải công nghiệp, Bộ Tài nguyên và Môi trường nhấn mạnh yêu cầu thiết kế, xây dựng hồ sự cố phải có dung tích đủ lớn để lưu giữ nước thải trong trường hợp sự cố xảy ra, tránh xả thải trực tiếp ra môi trường. Đồng thời, hồ cần được chống thấm, có hệ thống thu gom – quan trắc, và đảm bảo an toàn trong vận hành. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng giúp các doanh nghiệp, khu công nghiệp tuân thủ quy định, giảm thiểu rủi ro và trách nhiệm pháp lý khi có sự cố môi trường.
Quy định về hồ sự cố theo QCVN hiện nay
Hồ sự cố không chỉ là một hạng mục kỹ thuật bổ sung mà còn là lá chắn an toàn cho cả hệ thống xử lý nước thải. Với chức năng điều hòa, dự trữ và bảo vệ, hồ sự cố góp phần hạn chế tối đa rủi ro xả thải gây ô nhiễm môi trường. Đồng thời, việc xây dựng và vận hành hồ sự cố đúng quy chuẩn còn giúp doanh nghiệp, khu công nghiệp tuân thủ pháp luật, giảm thiểu thiệt hại kinh tế và khẳng định cam kết phát triển bền vững.
