Nước thải sinh hoạt và công nghiệp nếu không được xử lý đúng cách sẽ gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng đối với môi trường. Chính vì vậy, việc xây dựng các bể xử lý nước thải không chỉ là yêu cầu bắt buộc theo quy định pháp luật, mà còn là giải pháp thiết thực để bảo vệ hệ sinh thái, nguồn tài nguyên nước và nâng cao hình ảnh doanh nghiệp. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu tổng quan các loại bể phổ biến trong hệ thống, cũng như những vấn đề quan trọng cần lưu ý trong quá trình thiết kế, thi công.
Việc xây dựng bể xử lý nước thải là bước quan trọng nhằm bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Trong quá trình sinh hoạt, sản xuất hay kinh doanh, lượng nước thải phát sinh thường chứa nhiều chất ô nhiễm như chất hữu cơ, dầu mỡ, kim loại nặng, vi sinh gây bệnh… Nếu không được xử lý đúng cách, các thành phần này sẽ xâm nhập vào nguồn nước mặt, nước ngầm, gây ô nhiễm nguồn nước, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ sinh thái, đời sống con người và vi phạm các quy chuẩn môi trường hiện hành.
Ngoài ra, bể xử lý nước thải còn giúp doanh nghiệp, cơ sở sản xuất tuân thủ pháp luật và nâng cao hình ảnh thương hiệu. Một hệ thống xử lý đạt chuẩn không chỉ tránh được các khoản phạt vi phạm môi trường, mà còn góp phần phát triển bền vững, thể hiện trách nhiệm xã hội của đơn vị. Đây là yếu tố quan trọng trong bối cảnh các tiêu chuẩn về môi trường ngày càng khắt khe và khách hàng, đối tác ngày càng quan tâm đến yếu tố “xanh” trong hoạt động kinh doanh.
Bể thu gom là nơi tập trung toàn bộ nước thải từ các nguồn phát sinh trước khi đưa vào hệ thống xử lý. Bể có chức năng điều phối dòng chảy, tránh tình trạng nước thải dồn về đột ngột gây quá tải cho các công trình phía sau. Đây cũng là vị trí thích hợp để lắp đặt song chắn rác, loại bỏ rác thô ban đầu.
Bể lắng cát được thiết kế để loại bỏ các hạt vô cơ có kích thước lớn như cát, sỏi, đất. Việc loại bỏ sớm các tạp chất này giúp bảo vệ máy bơm, đường ống và các công trình xử lý tiếp theo khỏi sự mài mòn, tắc nghẽn. Thông thường bể được bố trí ở giai đoạn xử lý cơ học đầu tiên.
Bể này chuyên dùng để loại bỏ dầu, mỡ, chất nổi trong nước thải sinh hoạt hoặc công nghiệp thực phẩm. Dầu mỡ nếu không được tách ra sẽ gây bám dính, tắc nghẽn đường ống và cản trở quá trình xử lý sinh học. Bể thường có vách ngăn và hệ thống gạt váng để thu gom dầu mỡ nổi lên bề mặt.
Bể kỵ khí xử lý nước thải bằng cách phân hủy các chất hữu cơ nhờ vi sinh vật trong điều kiện không có oxy. Quá trình này giúp giảm đáng kể lượng COD, BOD và tạo ra khí sinh học (biogas) có thể tận dụng làm năng lượng. Đây là công đoạn quan trọng cho các loại nước thải giàu hữu cơ.
Bể thiếu khí được dùng trong các hệ thống xử lý sinh học nâng cao, đặc biệt là xử lý nitơ. Tại đây, quá trình khử nitrat (denitrification) diễn ra nhờ vi sinh vật trong điều kiện ít oxy. Bể góp phần giảm thiểu hiện tượng phú dưỡng khi xả nước ra môi trường.
Bể hiếu khí thường áp dụng công nghệ bùn hoạt tính, MBBR hoặc SBR để xử lý triệt để chất hữu cơ và amoni. Vi sinh vật hiếu khí sử dụng oxy để phân hủy các hợp chất ô nhiễm, làm giảm mạnh COD, BOD trong nước thải. Đây là “trái tim” của hầu hết các hệ thống xử lý nước thải hiện nay.
Bể lắng có nhiệm vụ tách bùn, cặn lơ lửng ra khỏi nước thải sau quá trình sinh học hoặc hóa lý. Nước trong sẽ tiếp tục chảy qua các công trình xử lý sau, còn bùn được gom lại để đưa về bể chứa bùn. Thiết kế bể lắng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng nước đầu ra.
Bể chứa bùn được dùng để tập trung bùn từ các công đoạn xử lý lắng, tuyển nổi hoặc sinh học. Trong bể, bùn được lưu giữ để giảm thể tích và chuẩn bị cho các công đoạn xử lý bùn tiếp theo như ép bùn hoặc ổn định. Quản lý bùn tốt giúp hệ thống vận hành ổn định và đảm bảo vệ sinh.
Bể khử trùng là công đoạn cuối cùng, nhằm tiêu diệt vi sinh vật gây bệnh trước khi xả nước ra môi trường. Các phương pháp thường dùng gồm Clo, Ozone hoặc tia UV. Nhờ quá trình này, nước thải sau xử lý đạt tiêu chuẩn xả thải, an toàn cho nguồn tiếp nhận.
Có thể thấy, bể xử lý nước thải là thành phần cốt lõi quyết định hiệu quả vận hành của toàn bộ hệ thống. Việc đầu tư xây dựng đúng chuẩn, lựa chọn vật liệu phù hợp, đảm bảo an toàn và tuân thủ các quy định hiện hành sẽ giúp doanh nghiệp vừa xử lý nước thải hiệu quả, vừa thể hiện trách nhiệm với cộng đồng và môi trường. Trong bối cảnh các quy chuẩn ngày càng nghiêm ngặt, một hệ thống xử lý hiện đại, bền vững không chỉ giúp tiết kiệm chi phí dài hạn mà còn góp phần xây dựng thương hiệu xanh, uy tín trên thị trường.
